De sociale balans in het OCMW - methodologisch handboek

Methodologisch hulpmiddel voor sociaal werk, ter ondersteuning van de maatschappelijk assistenten van OCMW's in het kader van het sociaal onderzoek

De Sociale Balans is een instrument dat maatschappelijke werkers moet ondersteunen bij het sociaal onderzoek. Deze opdracht staat vermeld in artikel 60, §1 van de organieke OCMW wet en artikel 19 van de wet betreffende het recht op maatschappelijke integratie.

In het sociaal onderzoek wordt informatie verzameld over de sociale, administratieve en financiële toestand van personen die hulp aanvragen.

Dankzij deze informatie over de sociale, administratieve en financiële toestand kan de maatschappelijk werker een nauwkeurige diagnose stellen van de hulpbehoefte en vervolgens actievoorstellen uitwerken om hierop in te spelen.

Het inzamelen van deze informatie wordt momenteel complexer en belangrijker voor OCMW’s door de toename van het aantal personen in moeilijkheden en de diversiteit van de problemen.

Hoewel er duidelijke procedures bestaan om informatie te verzamelen over de administratieve en financiële toestand, is er toch nood aan een instrument om informatie te verkrijgen over de sociale toestand van een persoon. Dit instrument moet maatschappelijk werkers de nodige methodologische ondersteuning geven.

Het spreekt voor zich dat voor een kwalitatieve sociale dienstverlening, een regelmatige evaluatie van de toestand van de geholpen persoon fundamenteel is.

Deze regelmatige evaluatie van de situatie is opgenomen in artikel 19 van de wet betreffende het recht op maatschappelijke integratie. Om de beslissing over de dienstverlening te kunnen herzien, moeten de sociale toestand en zijn evolutie regelmatig geëvalueerd worden.

Door deze sociale balans regelmatig te gebruiken, ontstaan er “foto’s” over de sociale toestand van de persoon op verschillende momenten in de tijd.
Dankzij dit instrument krijgt men een beter beeld van de evolutie van de sociale toestand van de persoon en kan worden nagegaan of de toegekende hulp aangepast is aan de evolutie van zijn toestand.

Om de doelstellingen te bereiken, hebben we een gestructureerd instrument uitgewerkt met de volgende elementen:

• analyse van de sociale toestand van de gebruiker op een bepaald moment
• uitwerken van actievoorstellen in functie van deze toestand

In de praktijk omvat de Sociale Balans twee luiken:

1. Luik 1: analyse – diagnose van de toestand van de gebruiker
2. Luik 2: uitwerken van actievoorstellen.

Het tweede luik is uiteraard gebaseerd op het eerste. De actievoorstellen zullen met andere woorden vertrekken vanuit de analyse - diagnose.

Om de doelstelling van evaluatie – herziening te bereiken, worden regelmatig de 2 luiken van de Sociale Balans gereproduceerd. Als de maatschappelijk werker de verschillende Sociale Balansen samenbrengt, beschikt hij over voldoende informatie om in te schatten hoe de toestand van de gebruiker evolueert.